İstanbul’un kalbinde, Ayasofya’nın hemen yanı başında yer alan Yerebatan Sarnıcı, hem mimarisiyle hem de büyüleyici atmosferiyle ziyaretçilerini adeta zaman yolculuğuna çıkarıyor. 1500 yıllık geçmişiyle Bizans’tan günümüze ulaşan bu gizemli yapı, İstanbul‘un en etkileyici tarihi miraslarından biridir.
Yerebatan Sarnıcı’nın Tarihi
Yerebatan Sarnıcı, Bizans İmparatoru I. Justinianus (527-565) döneminde inşa edilmiştir. Latincede “Bazilika Sarnıcı” anlamına gelen “Cisterna Basilica” ismini, üstünde yer alan Stoa Bazilikası’ndan alır. Bu yapı, İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılmış olup, özellikle saray ve çevresindeki önemli yapıların su deposu olarak kullanılmıştır.
Osmanlı döneminde de varlığını sürdüren sarnıç, zamanla unutulmuş ve halk arasında üzerine evler yapılmıştır. 16. yüzyılda, sarnıcın fark edilmesiyle birlikte yeniden keşfedilmiş ve özellikle son yıllarda yapılan restorasyonlarla turizme kazandırılmıştır.
Mimari Özellikleri
Yerebatan Sarnıcı, yaklaşık 9.800 metrekarelik bir alanı kaplar ve 336 sütun tarafından taşınır. Bu sütunlar 12 sıra halinde dizilmiştir ve her sırada 28 sütun bulunur. Her biri yaklaşık 9 metre yüksekliğinde olan bu sütunlar, farklı antik yapılardan getirilmiş ve yeniden kullanılmıştır. Bu nedenle sütun başlıkları İyon, Dor ve Korint tarzlarını bir arada barındırır.
Sarnıcın çatısı tonoz ve kemerlerle desteklenmiş olup, tuğla kullanılarak örülmüştür. Zemin ise sularla doludur ve içinde yüzen balıkları görmek mümkündür. Bu durum hem estetik hem de mistik bir atmosfer yaratır.
Medusa Başları
Yerebatan Sarnıcı’nın en dikkat çekici bölümlerinden biri de Medusa başı heykelleridir. İki sütunun altında yer alan bu taş başlardan biri yan, diğeri ise ters çevrilmiş biçimde yerleştirilmiştir. Mitolojide, bakışlarıyla insanları taşa çevirdiğine inanılan Medusa, burada farklı bir anlam kazanır.
Bu başların sarnıca neden bu şekilde yerleştirildiği kesin olarak bilinmemekle birlikte; estetik amaçla kullanıldığı ya da Hristiyanlık öncesi döneme ait mitolojik öğelerin etkisini azaltmak için bu şekilde konumlandırıldığı düşünülür. Gizemini hâlâ koruyan Medusa başları, ziyaretçilerin en çok ilgi gösterdiği noktalardan biridir.
Ziyaretçi Deneyimi ve Etkinlikler
Günümüzde Yerebatan Sarnıcı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilmekte ve bir müze olarak hizmet vermektedir. Restorasyon sonrası zemin yürüyüş yolları, ışıklandırmalar ve görsel efektlerle zenginleştirilmiş, daha modern bir deneyim sunmaktadır. Aynı zamanda dönemsel olarak sanat sergileri, konserler, ışık gösterileri ve modern sanat enstalasyonlarına da ev sahipliği yapmaktadır.
Ziyaret Bilgileri
- Adres: Alemdar Mah. Yerebatan Cad. No:13, 34110 Fatih / İstanbul
- Ulaşım: Sultanahmet Meydanı’na birkaç adım mesafededir. Tramvayla Sultanahmet durağında inerek kolayca ulaşabilirsiniz.
- Ziyaret Saatleri: Her gün 09:00 – 22:00 saatleri arasında açıktır.
- Giriş Ücreti: Yerli ve yabancı ziyaretçiler için farklı bilet tarifeleri uygulanmaktadır. İstanbulkart sahipleri için indirimli giriş seçenekleri bulunabilir.
Yerebatan Sarnıcı Hakkında İlginç Bilgiler
- Sarnıç, 100.000 ton su kapasitesine sahiptir
- 1985 yılında James Bond’un “From Russia with Love” filmine ev sahipliği yapmıştır
- Sarnıçta kullanılan bazı sütunlar antik Roma yapılarından getirilmiştir
- İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılan en büyük kapalı sarnıçtır
Yerebatan Sarnıcı, sadece İstanbul’un değil, dünyanın da en etkileyici yer altı yapılarından biridir. Tarihi dokusu, mistik atmosferi ve mitolojik öğeleriyle hem tarih severlerin hem de sanat tutkunlarının mutlaka görmesi gereken bir mekândır. İstanbul’da unutulmaz bir gezi deneyimi yaşamak istiyorsanız, Yerebatan Sarnıcı’nı gezi listenizin en başına almanızı öneririz.
